Десетгодишниот Ливај Дрејхајм е најмладиот тужител во тужбата поднесена од група од 21 младо лице која тврди дека владата ги прекршила нивните уставни права преку поддршката на континуираната употреба на фосилни горива кои придонесуваат за глобалното затоплување. Фотографија на Дипа Фернандес/ПРИ

Приказната на Дипа Фернандес првично беше објавена на ПРИ.орг на 23 јануари 2018 година. Овде е реобјавена како дел од партнерството на ПРИ и Глобал војсис.

На десетгодишниот Ливај Дрејхајм му оди математиката, иако не ја сака баш. Ја свири смирената „Хумореска“ на Дворжак на виолина и има милениче рак по име Џејџеј. Како и повеќето деца, Дрејхајм мрази да си ја чисти собата.

Сепак, Дрејхајм не е како повеќето деца на негова возраст заради една важна причина – тој ја тужи Владата на Соединетите Американски Држави заради кршење на неговите уставни права преку поддршката на континуираната употреба на фосилни горива кои придонесуваат за глобалното затоплување.

Дрејхајм живее на мало островче веднаш до централноисточниот брег на Флорида. Проекциите за покачувањето на нивото на морето во комбинација со ерозијата на плажата значат дека неговиот дом најверојатно ќе биде под вода за 30-40 години а неговиот остров ќе биде целосно потопен до крајот на векот. Реалноста е дека повеќето возрасни во загрозената Флорида не се ангажираат многу околу ова, што го прави активизмот на ова дете уште понеобичен.

Климата која се менува е нешто што Дрејхајм го посведочил од прва рака. Кога ураганот Ирма ја погоди Флорида во септември 2017 година, прилично силно го погоди и неговиот град Сателајт Бич. Една седмица по ураганот заврнаа поројни дождови кои поплавија многу улици. Дрејхајм и неговото семејство мораа да се евакуираат, а неговата улица се поплави.

„Беше толку длабоко што… беше до средината на колата“, рече тој.

Училиштето на Дрејхајм беше многу поплавено и мораше да се затвори.

Пред поплавата, Дрејхајм одеше на училиште трипати неделно а другите два дена учеше дома. Многу сакаше да оди во училиште бидејќи се дружеше со другите деца. Но повеќе нема да се гледа со тие деца. Училиштето е толку оштетено што не може да се поправи. Затоа мајка му, Леј-ен Дрејхам, е приморана целосно да го образува во домашни услови.

Сепак, тоа ѝ е најмала грижа.

„Целата наша улица беше под вода, ставивме вреќи со песок и слични работи“, вели таа. „Загрижени сме дека ако заврне силно ќе мора да минуваме низ истиот проблем одново и одново.“

Семејството живее на мало островче кое е долг, тенок, песочен појас одделен од копното. Проекциите за покачувањето на нивото на морето не се добри за овој дел од брегот на Флорида.

„Островчето ќе го снема на крај бидејќи е на исто ниво со морето“, рече Леј-ен. Дрејхајм дотрча да објасни повеќе.

„Значи, има како мапи и такви работи кои покажуваат дека целава оваа улица ќе биде под вода. Ние сме на нула метри надморска височина. Ако малку се стопи мразот на половите, улицата ќе отиде во океанот кој ќе отиде во лагуната Индијан ривер која ќе ни по поплави домот“, вели Дрејхајм.

Една природна заштита против покачувањето на нивото на морето се цврстите песочни дини, но и тие еродираат во Сателајт Бич.

Дрејхајм сакаше да ми покаже како исчезнуваат песочните дини, кои формираат бариера налик ѕид на страната од островот која гледа кон Атлантикот.

Тој и мајка му ме одведоа до еден дел од плажата каде ерозијата прилично ги зафатила дините.

„Знакот овде вели: Стојте подалеку од дините“, рече Дрејхајм.

Тој не зборува само за климатските промени, тој се обидува и да ги спречи. Заедно со неговата мајка, меѓу другото, помогнале во реставрацијата на дините со тоа што на островот посадиле вид трева наречена „морски овес“.

„[Морскиот овес] е она што навистина ги држи дините, на пример кога има ерозија, морскиот овес е она што држи силно, стварно“, вели Дрејхајм.

Сепак не е сѐ само игра без забава. Дрејхајм може да вози велосипед до плажата и да ја користи пловката кога и да посака. Си го сака животот тука.

Несомнено, тој ги живее влијанијата на покачувањето на нивото на морето и екстремното време. На многу начини тој по природа им се приклучи на 20-те други деца ширум земјата кои ја тужат владата заради тоа што не презема доволно мерки да ги запре климатските промени. Тој е најмладиот во групата.

„Општо гледано мислам дека климатските промени се како природна катастрофа и ќе влијаат на сите“, рече Дрејхајм. „Во Флорида последиците се очигледни, два урагани за една година и моравме да се евакуираме заради тоа, и ерозијата на плажата, такви работи.“

Дрејхајм не е баш во право во овој случај. Научниците не мислат дека климатските промени предизвикуваат повеќе урагани. Но постојат докази дека климатските промени генерално ги прават ураганите и другите бури полоши.

Дрејхајм не е само слатко, младо лице за движењето. Тој постојано се труди да научи повеќе за, како што вели, да може да направи повеќе. Слуша вести, ја тера мајка му дома да го учи за климатските концепти и внимателно слуша кога соборците тужители зборуваат.

Дрејхајм се приклучи на тужбата од младите лица преку непрофитната „Довербата на нашите деца“, откако свештеникот во црквата кажал на мајка му за неа. Леј-ен го прашала Дрејхајм дали сака да се вклучи, и тогаш деветгодишното дете не се двоумело.

Дрејхајм и мајка му одат во локалната црква на унитарните универзалисти. Таа е прилично релаксирана, либерална црква. За време на мисата, Леј-ен е боса, а Дрејхајм си игра со топка за време на службата. Верниците гордо дискутираат за активизмот на Дрејхајм за време на утринскиот чај по мисата.

Тој е едно од неколкуте деца во црквата и многу го сакаат.

Судењето е закажано за 5 февруари 2018 година. Дрејхајм вели дека без разлика дали ќе победат или изгубат се надева дека претседателот на САД, Доналд Трамп, гледа што се случува.

„Малку е тешко тоа што најмоќниот човек на светот одбива да признае дека климатските промени се проблем и дека некогаш ќе бидат проблем“, вели Дрејхајм. „И така, малку тешко е.“

Што и да се случи, Дрејхајм рече дека ќе продолжи да се бори. Не сака неговиот островски рај да исчезне.

И потоа збриша, со тркалца на неговите патики, и се намести под една боровинка да се слади со слатките, сочни плодови.