Графички приказ на бебе од „Clker-Free-Vector-Images“ на Пиксабеј. Слика со знамето на ЕУ: јавно достапна. Уредени слики од Џорџа Поплвел (CC BY 3.0).

Кога пристигнав во Германија како студент пред две години, ме изненади тоа што гледав како мајки користат пелени за широк повој, какви што се користеа пред неколку децении во мојата родна земја Туркменистан. Иако во моментов Туркменистан се наоѓа во економска криза, родителите се стремат да користат увозни пелени за една употреба и да ја остават вековната традиција на користење пелени за широк повој, на која сега се гледа како уназадувачка. Како тогаш жителите на Западна Европа, кои финансиски стојат подобро отколку просечниот туркмен, одбираат пелени за широк повој, особено кога на располагање имаат широк спектар на различни брендови на модерни пелени за една употреба?

Слично на тоа, открив дека младите од Западна Европа се чудни и ексцентрични. Се чинеше дека имаат чувство на одбивност од познатите брендови, се шетаат со памучни торби наместо дизајнерски чанти и гордо ја носат својата половна облека која ги прави да личат на сè, освен на богати луѓе. Како странски студент од Туркменистан, не можев а да не се запрашам дали одреден вид на романтизирана сиромаштија претставува нормален стил на живот во богатата Западна Европа, дел од светот во кој многу туркмени сонуваат да се преселат.

Уживајќи во една шницла во кантината и разговарајќи за време на ручекот, јас исто така научив дека многу од моите соученици и професори од Германија се водат по таканаречената „свесна“ исхрана, што во превод значи избегнување одредена храна со цел намалување на своето влијание врз животната средина. Не можев да не се запрашам дали јас и, всушност, сите туркмени, чија исхрана примарно содржи месо, не сме „освестени“?

Моите први денови во Германија ги поминав со чудно чувство бидејќи не ја разбирав германската култура и имав тешкотии да се вклопам во мојата земја-домаќин. Со цел да се чувствам помалку изолирано и да се вклопам во мојата нова заедница, започнав да се самообразувам за начините на живот во Западна Европа. Открив цел „нов“ свет кој се развива и за кој воглавно не се знае ништо во Туркменистан. Научив за климатските промени, Целите за одржлив развој, циркуларната економија, екологија, минимализам и зелен стил на живот. Неограничениот пристап до Интернет и информации, ја разбуди мојата критична свест и започнав да ги преиспитувам бинарните конструкти како „развиени“ и „уназадувачки“ и повторно да ги анализирам политиките во Туркменистан и на Запад.

Сфатив дека додека многу пообразовани и богати граѓани на Германија го прифаќаат „постматеријалистичкиот“ начин на размислување и го насочуваат нивното внимание кон квалитетот на живот и водење еколошки свесен начин на живот, ние во Туркменистан стануваме се поголеми материјалисти. Во отсуство на квалитетно образование и лесен пристап до Интернет, да се биде свесен за животната средина не е ни реална ниту остварлива цел за многу туркмени.

Пристапот до информации е исто така потребен за да има јавна одговорност. Затоа, кога ќе се видат тинејџери од Германија и Западна Европа како не одат на часови за да протестираат по улиците со барања до возрасните да ја заштитат нивната иднина од катастрофи предизвикани од климатските промени не е за изненадување. Истовремено, многу туркмени немаат поим дека Централна Азија исто така е негативно погодена и може да се соочи со конфликти на границите како што климатските промени го намалуваат пристапот до вода за пиење.  

Со објавувањето информации за животната средина од страна на владите, учењето за климатските промени во училиштата и пристапот до информации претставуваат камен темелник во зачувувањето на правото на луѓето да знаат и способноста на јавноста да учествува или да ги предводи напорите за заштита на животната средина. Да се биде еколошки освестен исто така значи дека информациите ќе бидат достапни и пристапни за сите граѓани, што не е случај во Туркменистан.

Со тоа што ја имам можноста да живеам во Германија и да бидам изложен на нови идеи, сфатив дека користењето на пелени за широк повој не е уназадувачко и носењето на половна облека не е знак на сиромаштија, туку на еколошка свесност. Се плашам дека на многу од моите сограѓани туркмени ќе им треба многу повеќе време да дојдат до овие заклучоци. Некои од нив никогаш нема да научат дека нашиот поранешен штедлив начин на живот – закрпување стара облека, носење израсната облека од браќата и сестрите – е всушност прогресивен и еколошки свесен. Исто така се плашам дека поради ограничениот пристап до информации и недостигот на иницијативи за кревање свест ќе продолжиме да ги потценуваме нашите еколошки свесни традиции и начинот на живот кон кој се стремат многу луѓе од западните земји.

Од друга страна, мислам дека жителите на Западна Европа недоволно разбираат дека практикувањето еколошки стил на живот и грижењето за Целите за одржлив развој е знак на привилегираност. Моите врсници од Германија веројатно никогаш не стоеле со часови во редица за векна леб, шеќер и масло. Кога не мора да се грижите за основните потреби како храна, имате пристап до квалитетно образование и информации и живеете во демократска држава, тогаш полесно е да се стават прашањата за животната средина погоре на листата со приоритети.