Гватемала: Вистината за геноциот врз домородните жени излезе на виделина

Оваа статија е дел од нашата специјалната репортажа Правата на домородните народи.

Повеќе од 200.000 лица ги изгубија своите животи во граѓанската војна која траеше 36 години (1960-1996) и ја пустошеше Гватемала. Најмалку 100.000 жени беа силувани: повеќето беа Маи. Тие неодамна јавно проговорија за насилството кое го претрпеле од страна на војската и паравојската и конечно, благодарение на Жените поврзани низ светот и Центарот за правда и oдговорност, сексуалното насилство извршено врз овие жени се истражува во шпанските трибунали во рамките на судските постапки за геноцидот.

 

International Lawyer Almudena Bernabeu with Maria Toj and other survivors of Genocide in Guatemala. CC by Renata Ávila

Меѓународниот адвокат Алмудена Бернабе со Марија Тој и други преживеани од геноцидот во Гватемала. Фотографирано од Рената Авила

Документарецот Невидливиот геноцид врз жените изработен од фото – новинарите Офелија де Пабло и Хавиер Зурита,  ја прикажува суровата реалност за преживеаните жени кои ги раскажуваат своите животни приказни исполнети со злоупотреба, измачување и насилство, но исто така и напорите успешно да се спроведе судската и правната истрага која е во тек во рамките обвинителниот акт на поранешниот претседател на Гватемала Ефраин Риос Монт.

Документарецот од 2008 година Жени, Насилство, Молк на Хавиер Баулуз ја обелодени приказната на Мануела, самохрана мајка која работи во центарот за семејна интеграција во Верапаз, еден од најпогодените региони од 36-години долгата граѓанска војна што ја касапеше целата држава. Токму преку работата на Мануела се открива реалноста за ситуацијата на жените во Гватемала.

Во држава во која дневно во просек две жени се убиени, жените се во постојана опасност: масовното и организирано насилство кое тие го претрпеле за време на немирите, шовинистичкото насилство, злоупотребата на деца и расната и полова дискриминација се само некои од поважните проблеми.

Патриција Симон од Периодисмо Хумано пишуваше за ужасните злосторства кои се вршеле врз жените за време на гватемалскиот геноцид во Жени, насилство и молк во Гватемала, вклучувајќи го и истоимениот документарец:

 

Las violaciones, las mutilaciones, la explotación sexual, las esterilizaciones a fuerza de violarlas y desgarrarlas, de provocarles abortos forzados, de feticidios -rajarles el vientre y sacar los fetos-, fueron torturas cometidas sistemáticamente por el Ejército y por los paramilitares contra estas mujeres. Mientras se lo hacían, como podrán ver en el Especial, les decían, por ser indígenas, “no son gente, son animales”. Muchas de estas mujeres nunca contaron estos crímenes y las que lo hicieron, o se supo en su comunidad, fueron rechazadas, despreciadas, expulsadas.

Силување, осакатување, сексуална експлоатација, принудена стерилизација поради насилното силување, провоцирање абортуси, фетицид – кога со засекување на стомакот се отстранува фетусот, се систематските врсти на мачење од страна на војската и паравојската врз жените. Покрај тоа што биле мачени, им било кажувано дека затоа што се домородци „тие не се луѓе, туку животни“. Многу од жените никогаш никому не кажале за тоа што се случувало, а оние кои проговориле за тоа и штом се дознавало во заедницата, биле одбивани, отфрлани и протерувани.

Причината за доцното откривање на овие злосторства во судските процеси за геноцидот, според поранешниот Ад Хок судија при Внатрешниот американски суд за човекови права, Марија Евгенија Солис, е тоа што додека ОН го испитувале геноцидот, не прашале за ваквиот тип на насилство, сметале дека тоа не е возможно. Оваа злоупотреба случајно е документирана кога жените напоменале за тоа, додека зборувале за злоделата кои се вршеле врз нивните сопрузи или други мажи од семејството. Во основа, тие овие информации ги чувале само за себе:

Está naturalizada la violencia contra las mujeres. Antes, durante y después del conflicto. Las mujeres han vivido en unos niveles de desigualdad descomunales con respecto al resto de la sociedad. No se reconocen como sujetos. El primer trabajo con ellas es conseguir que piensen que son seres humanos, que no es normal que abusen de ellas. Aunque lo hayan hecho desde pequeñas porque había mucho incesto. Y hay que tener en cuenta las reacciones después de que fueran violadas por los combatientes, que fueron muy diversas pero nunca de solidaridad: eran consideradas traidoras, sucias, como sus hijos si se habían quedado embarazadas de sus agresores… Se supone que ellas deberían haber hecho todo lo posible por morirse antes de ser violada. Por todo ello se sienten culpables. Pero además es que sus violadores siguen siendo sus vecinos. Están rodeadas de puro enemigo. Hay mujeres que a la vuelta de la presentación de un informe que recogía su testimonio, volvieron a ser violadas por los mismos.

Насилството врз жената е натурализирано. Пред, за време и по конфликтот. Жените живееја во сериозна нерамноправност во однос на остатокот од општеството. Тие не се сметаат себеси за луѓе. Прво нешто што треба да се направи е повторно да се убедат дека се човечки суштества и дека не е нормално тие да бидат злоупотребувани, иако тоа се случувало од нивното детство, со оглед на бројните случаи на инцест. Исто така, треба да се земат предвид и реакциите откако биле силувани од војниците: реакциите биле различни, но никогаш солидарни: ги сметале за предавници, нечисти исто како и нивните деца, доколку останувале трудни од силувачите… Тие чувствуваат вина за сево ова. И покрај тоа, нивните силувачи се сè уште нивни соседи. Опколени се од непријателот. Има жени кои откако се исповедале, биле силувани повторно од истите луѓе.


Организациите се борат против овие ситуации преку организирање разни активности, фестивали и состаноци на кои преживеаните силувани жени можат отворено да зборуваат за тоа и да добијат поддршка, на пр. Регионалниот меморијален фестивал  кој се оддржа во 2008 и 2011 година. Фестивалот вклучуваше активности кои ги опфаќаат темите заздравување, еманципирање, презентација на сведочења, отворени дискусии, простор за коментари, церемонија типична за Маите, како и уметнички и танцови активности со кои се ангажираат жените и се поттикнуваат полесно да се справат со болката и обединети да го сопрат сексуалното насилство.

Со тоа што помогнавме оваа приказна да излезе на виделина направивме еден чекор напред кон правдина за жените во Гватемала. Според  Жените денес, во 2010 година во Гватемала се убиени повеќе од 685 жени, со тоа оваа држава се наоѓа на врвот за геноцид извршен врз жени на територијата на Америка, пред Сиудад Хуарез во Мексико. Воедно, само 1% од случаите е изнесен пред суд и лицето што треба да им компензира на жртвите од граѓанската војна изјавува дека не смета дека станувало збор за силување. Адвокатот Алмудена Бернабе, која го изнесе овој случај на суд, ја нагласува важноста на овој процес:

 

A veces la justicia universal es la única oportunidad para las víctimas si les falla su propia justicia

Понекогаш универзалната правда е единствената можност која ја имаат жртвите кога нивниот правен систем ќе ги изневери.
Survivors and activists from Rabinal, Baja Verapaz Guatemala who declared as witnesses before Spanish Court on the genocide case and declared their testimonies of crimes against women. Image CC By Renata Ávila

Активистки и преживеани од Рабинал, Баха Верапаз Гватемала кои излегоа како сведоци пред шпанскиот суд во случајот за геноцидот и јавно сведочеа за насилството врз жените. Фотографија на Рената Алила

Оваа статија е дел од нашата специјалната репортажа Правата на домордните  народи

Започни ја конверзацијата

Автори, ве молиме Најава »

Насоки

  • Сите коментари се модерирани. Не го поставувајте вашиот коментар повеќе од еднаш, бидејќи може да биде идентификуван како спам.
  • Ве молиме однесувајте се кон другите со почит. Коментарите кои содржат омраза, непристојност и лични напади нема да бидат одобрени.