Сите сме слушнале за смешни ситуации во кои лошиот превод на идиомските
изрази од еден јазик, произвеле бесмислено значење во другиот јазик. преведувањето на идиоми е навистина еден од најголемите предизвици во преведувањето, како за луѓето така и за преведувачките машини. Главната тешкотија се наоѓа во самиот лингвистички карактер на идиомите, чие значење не може да се изведе од значењето на составните зборови. На пример, веќе „истрошениот“ пример на англискиот идиом to kick the bucket, што буквално значи умирам, кинам конци, нема ништо заедничко ниту со клоцање, а ниту пак со кофа.

WikIdioms е еден нов онлајн извор, чија цел е да им помага на преведувачите да се справуваат со овој предизвик. Разговаравме со иницијаторот на овој сајт, Павел Кац и со една од соработниците, Јасна Трандафиловска, да ни објаснат со свои зборови и на најдобар начин, за нивното учество.

Q: Павел, што можеш да ни кажеш за Wikidioms во неколку реченици?

A: Па, во основа идејата е да им понудиме на корисниците една веб околина каде едни со други можат да си помагаат околу преведувањето на идиоми, можеби еден од најголемите предизвици во доменот на преведувањето. Се разбира, кога зборувам за преведување на идиоми, не мислам на буквално преведување, туку на еквивалентен идиомски израз во јазикот-цел, или некој друг начин со кој ќе се изрази значењето. Во суштина, проектот е колаборативен и заради тоа вебот е идеално место за тоа.

Q: Како е организирана заедницата?

A: Поголемиот дел од членовите на заедницата се професионални преведувачи, кои наоѓаат слободно време меѓу своите преводи да ни помогнат. Овие луѓе се доволно свесни за предизвикот на преведување на идиоми, бидејќи тоа е нешто со кое се соочуваат многу често. Но, не сме ограничени само со соработници преведувачи, бидејќи исто така имаме и значаен придонес од јазични ентузијасти кои не се поврзани со преведувачката професија. Гледате, постојат многу луѓе кои уживаат да решаваат лингвистички предизвици кога се работи за нивниот мајчин јазик.

Q: Дали можеш да ни дадеш некои статистички податоци? Колку соработници, на колку јазици…

A: Активната заедница на соработници брои повеќе од 100 преведувачи и континуирано расте. Проектот е сѐуште нов, но сепак, горди сме што веќе броиме повеќе од 30.000 изрази на повеќе од 30 јазици. И не постојат граници…

Q: Кој може да придонесува на сајтот?

A: Како што спомнав и претходно, не се ограничуваме само до нашите соработници, така што, секој може да помогне. Се разбира, таквата политика, бара едно ниво на модерирање на содржината која се внесува на сајтот, а тоа го прават неколку членови на нашата заедница. Исто така, ги покануваме и професионалните преведувачи кои би сакале да помогнат надвор од спорадичниот придонес, да контактираат директно со нас. Постојат разни специфични проекти, сите поврзани со повеќејазични преводи, кои се развиваат во WikIdioms и за кои бараме партнери.

Q: Зошто би го користеле сајтот?

A: Еден пример ќе биде најсоодветен за да го одговорам прашањето. Замислете дека преведувате една статија на Global Voices од англиски на други јазици и дека статијата го содржи англискиот израз „It’s Greek to me!“ во смисол на еден текст кој за говорникот е сосема нејасен. Како можете да го пренесете истиот смисол на други јазици со истиот сликовит начин? Сега, со помош на WikIdioms знаете дека и останатите јазици имаат свој начин да ја искажат истата идеја: Русите се повикуваат на Кинезите а Македонците… на Шпанците!

Ти благодарам, Павел!

Q: Јасна, како си ти вмешана во Wikidioms и зошто?

A: Мојата активност во Wikidioms започна неочекувано кога една моја грчка колешка и пријателка ми испрати порака со поканата кон преведувачи на Павел за придонес во Wikidioms. Бидејќи од поодамна работам како преведувач, забележав дека кога се работи за македонскиот јазик, особено е тешко на вебот да се најдат извори и речници кои би им помогнале на сите преведувачи да ја извршуваат својата работа брзо, точно и успешно. Така, сфатив дека ова е одлична можност ситуацијата да се измени. Но, бидејќи, не е возможно еден човек да знае сѐ и бидејќи јазиците се живи „организми“ кои се менуваат и постојано се развиваат, би сакала да ги поканам сите мои колеги, а особено оние од преведувачките тимови на Global Voices низ целиот свет, да не посетат и да придонесат.

Q: Ти исто така придонесуваш и за Global Voices на македонски. Дали можеш да ни кажеш како го откри проектот и што те мотивираше да се придружиш?

A: Живеам во Грција последниве 11 години. Бидејќи се омажив со Грк, дома зборуваме само Грчки. Со текот на времето, приметив дека започнав да заборавам зборови од мајчиниот јазик и тоа многу ми сметаше. Почнав да барам решение и го најдов преведувајќи разни текстови на Global Voices. Сметам дека тоа е многу поттикнувачко, бидејќи не постојат рокови за предавање, нема брзање и сметам дека кога правиш нешто од задоволство, резултатот е многу, многу подобар