- Global Voices на македонски - https://mk.globalvoices.org -

Турција: Хронологија на настаните од Окупирај го Гези според социјалните медиуми

Категории: Среден Исток и Западна Африка, Турција, Граѓански медиуми, Дигитален активизам, Медиуми и новинарство, Најважни вести, Политика, Протест, Слобода на говор, Човекови права

Овој напис е објавен првенствено на блогот на авторот, Azadolu [1].

На 10 април 2013 година, хаштаг на турската Твитер – сфера повика на #aygakalk (што се преведува како „спротивстави се“). Повикот дојде од мала група на активисти кои се обидуваат да го одбранат паркот Гези на плоштадот Таксим од плановите за изградба на трговски центар во областа. Никој не ни помислуваше дека овој мал инцидент ќе прерасне во најголемиот протест во историјата на Турција. Со зборовите на корисникот на Твитер Ezgi Medran [2], кој се обидуваше да прибере потписи на 10 април за иницијалниот протест закажан за 13 април [турски]:

@egedenizz [2] Taksim Gezi Parkı'nı kurtarmak için, imzalarınızı bekliyoruz! http://taksimicinayagakalk.com/  [3]#ayagakalk [4]@ayagakalktaksim [5] aracılığıyla

Потребни се вашите потписи за да го спасиме паркот Гези!

Протестите започнаа како фестивал кој се одржа на 13 април. Активистот за животна средина Barış Gençer Baykan [6] пишуваше:

@yesilgundem [6] Taksim Gezi Parkı'na binlerce kişi sahip çıkıyor #ayagakalk [4]@ayagakalktaksim [5]pic.twitter.com/X6dek5HvnG [7]

Илјадници го штитат паркот Гези.

Thousands gather at Taksim's Gezi Park. Photograph shared on Twitter by @yesilgundem [8]

Илјадници се собраа кај паркот Гези. Фотографија споделена на Твитер од  @yesilgundem [8]

Не беа забележани судири помеѓу сигурносните сили и демонстрантите во тоа време. На 27 мај се одржа уште еден протест со истата намера. Овојпат, неколкумина активисти го окупираа паркот Гези со цел да се испречат пред градежниците. Тимот задолжен за социјалните медиуми 140journs [9] сподели слика од активистите проследена со зборовите:

@140journs [9] Taksim Gezi Parkında dün gece başlatılan yıkım çalışmalarına karşın geceden itibaren nöbet tutuluyor. #ayagakalk [4]pic.twitter.com/1ZVUpkgxkX [10]

Патроли се воспоставени од синоќа и покрај експлозиите.

Protesters camping in Gezi Park. Photo credit: @140journos [11]

Демонстранти кампуваат во паркот Гези. Фотографија од: @140journos [11]

Работите излегоа од контрола по два инцидента кои станаа вирални на социјалните медиуми. Првиот беше слика на невооружена жена нападната од страна на полицијата со солзавец [12], фотографирано од страна на фотографот на Ројтерс, Осман Орсал (Osman Orsal). Подоцна, во операција која се одвиваше в зори, полицијата ги запали шаторите на активистите. Инцидентот е снимен и објавен на Јутјуб [13].

Популарниот хаштаг прерасна во #direngeziparki (отпор Гези парк), што беше проследено со сѐ поголемата поддршка за протестите. Мемет Али Алабора (Memet Ali Alabora), турски актер, беше во паркот и беше првиот од малкумината познати личности кои активно се вклучија во отпорот. Тој преку својот Твитер објави [14]:

@memetalialabora [14] Mesele sadece Gezi Parkı değil arkadaş, sen hâlâ anlamadın mı? Hadi gel. #direngeziparkı [15]

Пријателе, не се работи само за паркот Гези, сѐ уште не ти е јасно? Ајде, доаѓај овде.

Полицијата започна да ги напаѓа демонстрантите со солзавец и водени топови. Количеството на употребен солзавец беше прекумерно. Очевидците велеа дека полицијата нишанела во телата на демонстрантите при испалувањето на капсулите со солзавец. Корисникот на Твитер Alper Orakci [16] сподели фотографија со небројни капсули од солзавец на Istiklal Caddesi, најголемата улица на плоштадот Таксим:

@alperorakci [16] Gaz bombasi kapsulleri!!! pic.twitter.com/pEmVk9ZBcY [17]

Капсули од солзавец!

Excessive amounts of tear gas was used to disperse the protesters. Photograph shared on Twitter by @alperorakci [18]

Прекумерна употреба на солзавец за распрскување на демонстрантите. Фотографија споделена на Твитер од @alperorakci [18]

Осман Орсал, фотографот на Ројтерс кој ја сликаше неповторливата фотографија на демонстрантката во црвено, беше повреден од капсула од солзавец. Benjamin Harvey [19] шеф на Блумберг Турција, напиша:

@BenjaminHarvey [19] Осман Орсал, фотограф. Ова е фотографијата која ја сликаше во Истанбул вчера: http://bit.ly/11GaGa1  [20] Ова е Осман денеска: pic.twitter.com/8aU1vRZGjX [21]

Осман Орсал, повреден од капсула од солзавец. Извор: pic.twitter.com/8aU1vRZGjX

Демонстрантите се организираа на Фејсбук и Твитер, бидејќи водечките медиуми веројатно ги игнорираа протестите. Реакции на социјалните мрежи имаше и за водечките медиуми. Корисникот на Твитер Faruk erman сподели слика која го отсликува молкот на турските медиуми:

@farukerman [22] şu anda tv kanalları pic.twitter.com/DsfhVnz0CZ [23]

Во моментов на телевизиските канали.

ТВ програмите за време на судирите. Извор: pic.twitter.com/DsfhVnz0CZ

Benjamin Harvey [24] беше огорчен од прикажувањето на документарен филм за пингвини на СиЕнЕн – Турк за време на судирите:

@BenjaminHarvey [24] Сериозно, СиЕнЕн – Турк прикажува програма за пингвини.

Симпатизерите на АКП (Партијата за правда и развој), владејачката партија во Турција, ги обвинија демонстрантите за судирите. Тие коментираа под хаштагот #oyunagelmeturkiyem („Турција, нека не те мамат“) на Твитер. Корисникот на Твитер Canan Kumas [25]напиша:

@Canan_Hasret [25] Таип не стори ништо друго освен што помогна Турција да расте низ претходниве години, а сега сакаат да го симнат од функција поради парк #oyunagelmetuerkiyem [26]

Како одговор на споредбите на Турција со Арапската пролет, Bunyamin Hakimoglu [27] изјави:

@Benj_Kobsch [27] Не замислувајте пролет во Турција. Владата е избрана преку демократски избори. Бидете свесни за разликата! #OyunaGelmeTürkiyem [28]

Од друга страна, имаше и неколку критичари помеѓу симпатизерите. На пример сенаторот од АКП (Партија за правда и развој) и поранешен министер за култура и туризам Ertugrul Gunay [29], беше бесен за острата политика на неговата партија врз демонстрантите:

@ErtugrulGunay [29]Fethin yıldönümünde Istanbul'da AVM yapmak için 75yıllık ağaçları kesmeye kalkanlar, ne Fatih Sultan'ı anlamışlar, ne de Yaradan'ın emrini!

Оние кои се обидуваат да исечат 75 години стари дрвја на годишнината на освојувањето на Истанбул, со цел да изградат трговски центар не можат да ја разберат ниту наредбата од Султанот Фатих, ниту Божјата!

Протестите и судирите продолжуваат низ земјата, а премиерот Ердоган нема намера да се повлече. На својот Твитер, Ердоган објави: [30]

@RT_Erdogan [30]Muhalefetin 100 bin kişi topladığı yerde biz 1 milyon kişi toplarız ama bizim böyle bir derdimiz yok.

Каде опозицијата собира сто илјади, ние можеме да собереме милион, но не се занимаваме со такви работи.