Посета на московски центар за ментално здравје

Вера Шенгелија. Фотографија: Ана Шмитко / Фејсбук

Вера Шенгелија е руски новинар, активист за ментално здравје, и управител на московската Фондација Животен Пат, која помага на тинејџери и возрасни лица со попреченост. Во нејзината изјава за РуНет Ехо, Шенгелија кажува дека последниве неколку години таа конкретно помагала на еден млад човек со попреченост, чии роднини го пријавиле и го оставиле во невропсихолошки центар. Таа го посетувала во установата надвор од Москва, но тој неодамна бил префрлен во клиника во градот.

Шенгелија го посетила минатата недела во неговиот нов дом, и се запрепрастила од условите за живот. На 16 март, таа го опиша искуството на фејсбук со што привлече повеќе од 450 споделувања и 1,700 реакции. РуНет Ехо ви го презентира тој текст подолу.

сколько раз я была на всех этих дискуссиях, круглых столах про советского человека. его культурный код, ценности, вот это все.
сегодня за пять минут все поняла. приехала в интернат для взрослых. психоневрологический как они это называют. поднялась на второй этаж. а там этот запах. на ужин рыба с картошкой. и вот если у вас начинается паническая атака от этого запаха — вот ваш культурный советский код.
разодрала воротник, уйти я не могла, поднялась еще этажом выше. там пластиковая дверь на засове. в ней продолговатое окошко. и оттуда как животные из загона на меня смотрят живые люди. с десяток мужиков в одинаковой одежде. я даже кивнуть не смогла.
господи, это же я двумя часами раньше рассказывала студентам про концепт достоинства, про права человека, про столпы социальной журналистики, про разговор на равных, про то, что любой человек это всегда человек.
и сама от страха, от этой рыбы стала искать глазами кого-нибудь в халате, какого-нибудь надсмотрщика, кого-нибудь, кто бы меня защитил.
навещала мальчика. хорошего, домашнего мальчика — учился на политологии в мгу, чинит компьютеры, переписываемся иногда по английски.
его только перевели. совсем не узнала. черный. медленный. голос дрожит, как в этих страшных фильмах про гестапо. не смог сам открыть печенье даже.
и оттуда из раковины, из под этой ваты говорит мне — Вера, лучше бы меня в тюрьму посадили. я бы уже вышел.
говорит — я думаю, что чем-то я прогневал бога. чем же он прогневал? тем, что у него умерла мама? а остальные родственника вот так его быстро упихали.
курить водят два раза в день. строем. телефон отобрали. ужин в шесть. в шесть часов у взрослого мужика ужин. и потом все. это такое наказание? это такая тюрьма? это что?
на выходе встретила замдиректора, мы знакомы. говорю — отдайте телефон парню. он же только приехал, не знает никого, ему страшно.
всегда же можно попросить позвонить у старшей медсестры, говорит. от свободы, Вера, говорит, такие страшные вещи бывают. дедовщина, например.
привезла печенья. купила кофе в автомате. сходили покурить.
мне, говорит, так неудобно тебе это говорить, но я здесь совсем не могу в туалет ходить: здесь открытые кабинки, я стесняюсь.
я не боюсь людей с ментальными нарушениями, с инвалидностью. я боюсь фашизма, боюсь, когда людей держат как коров. боюсь вашей жареной рыбы, гребаные вы суки. ни конца этому говну, ни края.

Не можам да избројам на колку дискусии и тркалезни маси сум присуствувала за „Советскиот маж“, каде сме го испитувале неговиот културален кодекс, неговите вредности, и сето тоа. Денес, во само пет минути, конечно разбрав сѐ.

Посетив дневен центар за нега на возрасни – невропсихолошка установа, така тие ја нарекуваат.

Се искачив на вториот кат, каде ме удри миризба. За вечера имаа риба и компири. Ако го барате „Советскиот културолошки кодекс“, не барајте подалеку од паничниот напад кој го добивате од оваа миризба.

Кинејќи ја јаката, неспособна да си заминам, се искачив уште еден кат. Таму наидов на цврсто затворена пластична врата. На вратата имаше мал триаголен прозорец, и низ него видов живи луѓе кои гледаа во мене, како животни во кафез. Имаше десетина мажи, сите облечени во идентична облека. Не можев ни да им кимнам за возврат.

Боже, само два часа пред тоа зборував на соба полна студенти за концептот на достоинство, за човекови права, за столбовите на социјалното новинарство, за зборувањето како еднакви, и за фактот дека која било личност е секогаш личност. Сега, од чист страв, и поради тој одвратен мирис на риба, почнав да се развртувам низ собата и да барам некој во лабораториски мантил, каков било надзорник – некој што би можел да ме заштити.

Посетив млад човек – добро, воспитано дете кое студирало политички науки на државниот универзитет во Москва. Тој поправа компјутери, и понекогаш разговара со пријателите на англиски. Тие само што го префрлиле тука. Никогаш немаше да погодам. Тој беше истоштен. Се движеше полека. Неговиот глас трепереше, како во еден од оние ужасни филмови за гестапо. Му донесов колачи, но тој не можеше ниту сам да ја отвори кутијата.

Фотографија: „InLiberty“ / Фејсбук

И од оваа дупка на очајот, под сите негови дебели ќебиња, тој ми кажа, „Вера, подобро ќе беше да ме ставеа во затвор. Веќе ќе бев излезен.“ Тој вели, „Си мислам дека мора да сум направил нешто што го налутило бога.”

Но што сторил тој за да налути некого? Тоа што почина мајка му? Тоа што неговите останати роднини го фрлија тука?

Двапати дневно, ги вадат надвор на цигара, наредени во линија. Телефонот му е одземен. Вечерата е во шест. Возрасен човек вечера во шест. И толку од денот. Дали е ова некој вид казна? Дали е ова некој вид затвор? Што е ова?

На излегување, се сретнав со заменик директорот на установата. Веќе се познаваме. Му велам: вратете му го телефонот на човеков. Само што дојде тука, не познава никого, исплашен е. Тој ми вели дека младичот секогаш може да побара од главната сестра да телефонира. „Вера“, ми вели, „многу страшни работи почнуваат да се случуваат кога ќе почнеш да делиш слободи.“ Малтретирање, на пример.

Ги оставив колачите. Купив кафе од машина и излегов на цигара. Кога се вратив, момчето со незадоволство ми кажа дека тој не може ни да оди во тоалетот овде: нема прегради, сѐ е отворено, и дека се срами.

Не се плашам од хендикепираните или од луѓе со ментални попречености. Но јас се плашам од фашизам, и се плашам кога луѓе се заклучуваат како домашни животни. Се плашам од вашата пржена риба. Се плашам кога не се гледа крајот на овие срања.

Овој текст првично е објавен на руски јазик на Фејсбук, напишан од руска новинарка и активистка за ментално здравје Вера Шенгелија. Оригиналниот напис можете да го најдете тука.

Започни ја конверзацијата

Автори, ве молиме Најава »

Насоки

  • Сите коментари се модерирани. Не го поставувајте вашиот коментар повеќе од еднаш, бидејќи може да биде идентификуван како спам.
  • Ве молиме однесувајте се кон другите со почит. Коментарите кои содржат омраза, непристојност и лични напади нема да бидат одобрени.