Дрвените резби на светците е една од најстарите народни традиции во Порторико. Оние кои учествуваат во Promesa de Reyes многу често носат украсни статуетки од Трите крала на церемонијата, како на сликата. Слика на Вилма Колон. Дозволена употреба.
Во Порторико, а и во другите латиноамерикански држави и Шпанија, 6 јануари е Día de Reyes или Ден на Кралевите, традиција со која се прославува Богојавлението – Трите крала или Мудреци кои го посетуваат новороденото бебе Исус.
Со оглед на тоа што во минатото тоа било главниот ден што се слави за време на празниците, овој празник има големо културолошко значење за Порторико. Всушност, многу е важно тоа што во Порторико го измислиле глаголот reyar, што значи да се излезе во група и да се бараат прехранбени прилози или дарови.
Во традицијата, Трите крала се познати како Гаспар, Мелкиор и Балтазар. Исто така, овие имиња во Порторико ги означуваат имињата на трите ѕвезди кои го формираат соѕвездието Орион, што може да се види на северната хемисфера за време на зимскиот период.
Оние кои се особено религиозни го слават Promesa de Reyes или Ветувањето на кралевите. Долма Иризари го објаснува ова во објава на Фејсбук која гласи:
La Promesa de Reyes es la costumbre de invocar a los Santos Reyes Melchor, Gaspar y Baltasar, para su intervención en un momento de necesidad, para la solución de alguna situación que está fuera de su alcance. A cambio de la petición concedida, quien celebra e invita, hace un pacto o compromiso de pagar esa promesa.
The Promesa de Reyes е традиција кога се замолуваат Трите крала Мелкиор, Гаспар и Балтазар, да интервенираат во момент на потреба или да помогнат во ситуација која e надвор од ваша контрола. За да ви се исполни желбата мора да склучите пакт или да им ветите на Кралевите..
The Promesa de Reyes наликува на еден католички ритуал познат како rosario cantado [1], музички обичај составен наизменично од песна и молитва.
Во следниот видео запис на шпански може да проследите како се слави Promesa de Reyes [2] во едно семејство во Агвадилја на североисточнoто крајбрежје на Порторико:
Иако некогаш во Promesas de Reyes учествувале само најверните следбеници, сè поголем број културолошки институции се вклучуваат во празнувањата. Наместо да биде само собир на пријатели и роднини, може да се вклучат и луѓе кои не го познаваат лично домаќинот на куќата, без разлика дали е тоа за да покажат солидарност или поради културолошката вредност на иксуството. Таков е случајот со Хаиме Торес Торес, кој по своето искуство во јануари, на веб страницата Национална фондација за народна кутлура (НФНК), за Promesa de las Reyes [3] напишал:
Cada interpretación siento que ascendió como incienso al trono del Altísimo, a los compases de peticiones muy nobles, como paz para Borikén [Puerto Rico] y sus familias, respeto a nuestra cultura, trabajo pa’ los desempleados, justicia social, la sanación de alguna enfermedad, respaldo financiero para la obra sin fines de lucro de la F.N.C.P., la solución de nuestra condición política para, como un pueblo unido, enfrentar los retos de la segunda década del Siglo XXI y la excarcelación del preso político Oscar López Rivera.
Со секоја изведба се чувствувавме како темјан кој расте до Господовиот трон, како да се воздигнуваме со ритамот на таквиот смел апел за мир во Борикен [Порторико] и неговиот народ, почитување на нашата култура, работа за невработените, социјална правда, заздравување на болните, финансиска поддршка за непрофитната работа на НФНК, решавање на политичката состојба, соочување со предизвиците од втората деценија на 21 век како обединет народ и слобода за политичкиот затвореник Оскар Лопез Ривера.
Alguna lagrimita humedeció mis mejillas al escuchar, ya en la sala de recitales de la Fundación y con los Tres Reyes sentados en el lateral izquierdo del escenario, los aguinaldos “La luz de los Reyes”, “El cofre”, “Si me ven con flores” y otros de estilos cultivados en las promesas que, desde el anonimato y como un legado hermoso e inigualable de la religiosidad popular borincana que dejan a sus hijos en un relevo perpetuo de nuestra cultura, idiosincrasia e identidad, aún nuestros jíbaros cantores entonan en los campos de Peñuelas, Guayanilla, Yauco, San Germán y Maricao.
Една мала солза ми го навлажни образот на звукот од „Светлината на кралевите“, „Стеблото“, „Ако ми донесеш цвеќе“ и други изведби кои ветуваат дека нашите пејачи jíbaros [4]сè уште ќе се слушаат во селото Пењуелас, Гвајаниља, Јауко, Сан Герман и Марикао како анонимно, прекрасно и неспоредливо наследство на народната порториканска побожност оставено на нашите деца како вечен пламен за нашата култура, нашите каприци и нашиот идентитет.
Centro de Estudios Avanzados de Puerto Rico y el Caribe [5] (Центар за напредни истражувања во Порторико и Карибите), е уште едно место кое го слави Promesa de Reyes, седиштето на едно од најпрометните Promesas. Хаиме Торес Торес дава коментар за последната Promesa одржана на 5 јануари.
Antes a la promesa asistían alrededor de 60 personas, pero desde que se celebra en el Centro llegan hasta 400 y 500 parroquianos, portando sus tallas de Reyes y, sobre todo, corazones sensibles a la espiritualidad de esta popular tradición.
Пред Promesa, доаѓаа само 60-тина луѓе во центарот, но откако започнаа прославувањата привлекува и до 400, 500 посетители кои со себе ги носат украсните статуетки на Кралевите и кои пред сè, го отвараат своето срце на духовноста на оваа популарна традиција.
Секоја година стотици луѓе присуствуваат на традиционалната Promesa која започнала по иницијативата на Норма Салазар [6]пред 30 години [7]. Традицијата ја продолжила нејзината сестра Монина Салазар. Слика на Гилдо Хесус Пења Гарсија. Дозволена употреба.
Ако некогаш се најдете во Порторико за Божиќ, зошто да не присуствувате на прослава на Promesa de Reyes. Без оглед на вашето религиозно верување, тоа е една ретка можност да искусите една од најстарите народни традиции во Порторико и да се претопите во музиката и културата на земјата. Тоа е празнување на кое не многу туристи можат да присуствуваат и да имаат спомени кои ќе ги ценат цел живот.