Деца се кријат од бомбардирање во Хараста, источна Гута. Фотографија на „Дамаскус медиа центар“, употребена со дозвола.
Текстот што следи е сведоштво на Берин Хасан, мајка и медицинска сестра во градот Хараста во опсадената сириска област на источна Гута, каде сириската влада заедно со своите сојузници продолжуваат со интензивното бомбардирање. Управувана од бунтовниците контра режимот, источна Гута е под опсада од страна на сириските власти и сојузниците од крајот на 2013 година [1].
Повеќе 120 луѓе биле убиени [2] само меѓу 6 февруари и 8 февруари 2018 година, а 19 февруари сведочел на смртта на преку 110 луѓе [3] во еден единствен ден. Според некои проценки, во минативе три месеци биле убиени вкупно околу 1.000 цивили. Инфраструктурата е исто така сериозно оштетена, преку бомбардирањето на четири болници на 19 февруари.
Зборувајки со Карим Шахин од „Д гардијан“ [3], еден доктор од источна Гута рече: „Го сведочиме на масакрот на 21 век. Ако масакрот од 1990-те била Сребреница, а масакарите од 1980-тите биле Халабџа и Сабра и Шатила, тогаш источна Гута токму сега е масакарот на овој век.
Текстот во продолжение е сведоштвото на Берин Хасан, документирано од Марсел Шехваро од „Глобал војсис“ [4]:
—
Пред околу еден месец бомбардирањето започна да се засилува, па со моето семејство отидовме под земја во засолништето во Хараста. Засолништето е еден отворен подрумски простор, кој не е поделен на соби. Собира 50 семејства, вклучувајќи 170 жени и деца, сите гладни и преплашени.
Стаклото од прозорците беше скршено од големото бомбардирање. Студот беше брутален, ни продираше до коските и без разлика на тоа колку многу се обидувавме, никако не можевме да се стоплиме. Студот стана дел од нас. Дури и кога носев пет џемпера и три пара панталони и се криев под прекривките со син ми, повторно ми студеше. Мојот тригодишен син, Хусам, постојано ми шепотеше: „Ми студи, ми студи“. И во моето срце растеше уште поголем студ.
Водата беше многу валкана и немав пелени за син ми. Тие чинеа 300 сириски фунти (околу 50 американски центи) по парче. Наместо нив, користев крпа покриена со кеса, во која претходно го чувавме лебот вреден 800 сириски фунти (околу 1,55 американски долари). Имаше едвај доволно вода за нас, мајките, да можеме да ги измиеме овие крпи. Ги миевме на истото место каде што се миеја садовите, каде што се миеја рацете и од каде што пиевме. Нашите деца страдаа од астма и очни инфекции. Едно болно дете значеше дека сите деца би можеле да се разболат. Го нарекувам ова „нашиот нормален живот“ под опсада, но бомбардирањето беше друга катастрофа.
Живеев во „Ал-Тибија“ („медицинско“) соседство, каде се наоѓаше монтажната болница и токму затоа беше погодено. Работев како медицинска сестра блиску до маж ми, кој беше доктор. Засолништето беше во близина и понекогаш моравме да ги пренесеме помалку повредените луѓе од болницата во подрумот, кога болницата беше преполна со жртви, и моравме да ги лечиме повредените деца пред очите на нашите сопствени деца. Можеби беше погрешно, но немавме друг избор.
Како треба да се чувствуваш како мајка ако секој ден го минуваш во страв, во постојан страв дека нешто би можело да им се случи на твоето дете или твојот сопруг, страв дека твоето дете би станало сираче доколку нешто ти се случи тебе? Како се чувствуваш како мајка ако твојот син те прашува секој ден: „Дали ќе умреме денес? Зошто нѐ бомбардираат?“ Што е мајчинство ако на сопствениот син не можеш да му купиш ниту парче кекс, ниту пак да му ги обезбедиш основните потреби бидејќи се премногу скапи, премногу далеку од дофат или воопшто ги нема поради опсадата? Кога јадеш тивко ти се чини како да крадеш. Јадеш тивко додека спијат. Јадеш само бидејќи повеќе не можеш да ја издржиш гладта. Како живееш со помислата дека мораш да го лажеш синот, убедувајќи го дека ротквиците се всушност јаболка?
Отсекогаш сум се залагала за чистота, но денес се плашам дека син ми има вошки.
Кога нѐ бомбардираше авион, мојот мал палавко набрзина дотрча до мене, преплашен до смрт, и ја повторуваше својата детска молитва: „ Господе, те молам заштити ги татко ми и мајка ми. Господе, те молам заштити ги татко ми и мајка ми.“ Чудно е да треба да се префлуваш од игра на преплашеност и плачење, па потоа пак на играње. Децата играат кога е тивко, се плашат кога ќе ги чујат воздушните напади, а плачат кога бомбардираат; и потоа повторно се враќаат на играта кога е мирно.
Не можевме да го напуштиме засолништето бидејќи не знаевме во кој момент владата би можела да ја бомбардира Хараста. Бомбардирањето беше толку силно и постојано, дење и ноќе. Жените никогаш не го напуштаа засолништето, освен за да подготват храна за децата, и на тој начин ја изгубивме Мохамад.
Ум Мохамад беше мојата 28-годишна сосетка.
Еден ден кога бомбардирањето беше особено силно, седевме во подрумот и си ги гушкавме децата. Ги гушкавме и се молевме на Господ да нѐ штити. Најпрво, воен авион бомбардираше во близина и кога и да погледнев наоколу, гледав мајки како ги смируваат децата, плачат и се молат.
Сите беа исплашени и подготвени на можна смрт. Првиот удар ја погоди зградата над нас. Тогаш дојде цивилната одбрана, Белите шлемови, и нѐ спаси.
Не можевме да си ги пронајдеме децата од маглата прашина. Син ми беше близу мене целиот ден, но откако по првиот удар бомбардирањето стивна, почна да се жали и да бара да оди да си игра со другарчињата. Па затоа не можев да го најдам кога удри втората бомба.
Почнав да го барам како луда меѓу другите деца: „Хусам, Хусам, Хусам!“ Tој, всушност, се држел за мене, но во целиот тој терор не можев да го препознаам. Неколку минути подоцна, докторот ни рече: „Би можеле ли да го чувате детево? Мајка му е мртва.“
Го погледнав и го препознав. Тоа беше синот на Ум Мохамад. Ум Мохамад, мојата сосетка која само што седеше со нас во подрумот пред неколку минути. Имаше храна кај нејзе, па сакаше да ги нахрани своите гладни деца. Па така ги однесе на првиот спрат за да јадат. Тогаш падна бомбата и ја уби.
Плачевме и за Ум Мохамад а и бидејќи бевме исплашени. Се прашувавме дали и ние ќе ја доживееме истата судбина и дали и нашите деца ќе останат без мајки.
Се каравме за однесувањето на нашите деца, нивната врева и понекогаш го истуравме гневот едни врз други, искажувајќи го бесот, очајот и чувството на гушење во подрумот. На почетокот бев изненадена од хаосот кој настануваше кога пристигнуваше храна во засолништето, но подоцна и јас станав иста таква, можеби дури и полоша, бидејќи едноставно сакав да си го прехранам синот.
Една од мајките започна мала и скромна тезга, продавајќи бомбони и слатки за нашите деца да можат да живнат. А ние се договоривме како група, секој ден да купуваме по една бомбона за некој друг. А во случај некој да биде убиен, ќе продолжиме да го купуваме истиот број бомбони во чест на нејзината душа.
Добар дел од вечерите беше зафатен со фантазирање. Тоа не беа чудни или недостижни фантазии, туку најчесто се обидувавме да измислиме одговори на прашањата: „дали ќе си ги видиме родителите еден ден? Дали тие ќе ги видат нашите деца? Дали нашите деца ќе можат да си играат како сите други деца повторно? Во иднина, дали тие ќе знаат што се банани?“
Еднаш, прашав една од моите сосетки:„ Дали сме навистина живи? Дали останатите знаат дека всушност постоиме и дека сме живи во овие подруми?“